… Shkolla duhet të jetë kudo, në çdo qytet, në çdo fshat, ambienti më i bukur, më i këndshëm dhe më i dashur për fëmijët, madje ajo duhet të jetë aq e bukur, e mirë dhe e dëshirueshme prej tyre sa, kur të ndëshkohen fëmijët e padisiplinuar, ndëshkimi për ta të jetë, ndalimi apo privimi prej saj, d.m. th. ditën tjetër, fëmijët e padisiplinuar, të mos lejohen të hyjnë në shkollë …

                                  *     *     *

… Në qoftë se tek hani drekë diku, ju ndodh që të takoni një njeri që, gjithë jetën e vet ka punuar për të edukuar vetveten, - diçka e rrallë kjo për kohët tona, por pavarësisht,  them sikur rastësisht të takoni një të tillë njeri, - do të shihnit se në fund, do të largoheshit prej tavolinës më të pasur dhe gjithashtu të ndërgjegjshëm se një ideal i lartë ju ka kapur për një çast, madje dhe iu ka shenjtëruar edhe ditët tuaja. Por, oh i dashur, po qe se do të kini pranë dikë që gjithë jetën e vet ka punuar për të edukuar të tjerët, atëhere do të shihni se ç’ndodh! Do të shihni se sa gjë e lodhëshme që është gjatë diskutimit, mos përputhja apo ndarja, mes opinioneve, tuaja.

Kur s'ka art dhe s'ka letra, nuk ka as edhe shoqëri të qytetëruar dhe ç'ka është edhe më e keqe se gjithçka, është se, në një shoqëri të tillë, ka vetëm frikë të vazhdueshme dhe rrezik për vdekje të tmerrshme, për më tepër, jeta e njeriut në atë rast, është e vetmuar, e varfër, e shëmtuar dhe e shkurtër.

Një përshkrim i vitit 1923. (paraqitur këtu sipas arkaizmave të gjuhës së asaj kohe)
“Kjo është një godinë ku rinë djem e vajza të pa-prindërshmë, të cilëvet, fati ose rrjedhja e ngjarjeve [të viteve] 1912 -1920 i ka lënë udhëvet. Këta fëmijë të mbledhur nga an’ e Bashkisë, janë vënë më një shtëpi në Famuli Penço, [kupto në lagjja Penço], afër Postë – Telegrafit. Një kujdestar i familit, [kupto lagjes], është vënë me pagesë nga an’ e Bashkisë, përkujdeset për ritjen e tyre...

Lexojeni të plotë tek, KE6/3

Dëgjoni ç’ka dëftejnë të moshuarit, kushtojini vëmëndje asaj ç’ka ju rrethon, nuk kemi shumë kohë. Në jetë ndodh që dhe këto t’i humbasim brenda një nate. Informacioni kështu humbën, … Dëgjoni ç’ka ju dëften një fqinj i moshuar, apo të afërmit të cilëve ju ka kaluar mosha,  … Ç’dimë ne për kohërat e shkuara, për të kaluarën, në qoftë se nuk dëgjojmë ata që jetuan në ato kohëra? Dhe si mund të përballojmë të ardhmen, kur nuk njohim të shkuarën?

Barbara Sizemore (1927 – 2004),
afro-ameikane, e cilësuar si “brillant educator”.

Kalendari “Korça”, në vitet ’20 – 30’, ishte një buletin me rreth 50 faqe, që nxirrte në atë kohë në qytetin tonë, çdo vit, botuesja dhe shtypshkronja, Dhori Koti.
Kalendari në fjalë përmbante:
Kremtimet, ngjarjet e një viti më parë, këngë, vjersha, rrëfenja si dhe shkrime humoristike dhe zbavitëse. Shitej me një çmim, 60 qindarka ar.

 Fjala e Baronit S. Sina prej Voskopoje përpara akademikëve dhe shkencëtarëve hungarezë.

  “Të nderuar anëtarë të shoqatës hungareze të shkencëtarëve.

 “Dija është forcë, forcë prej së cilës, nga njëra anë falë kërkimeve dhe sukseseve burojnë arritje gjithnjë e më të mëdha mbi Botën jo shpirtërore të Natyrës duke kapur këtu mënyrat e ndërtimit dhe funksionimit të saj dhe nga ana tjetër, dija duke shkrirë me ngadalë si zjarr ndriçues edhe errësirën e padijes dhe të paragjykimeve në Botën shpirtërore dhe atë morale, do të sjellë si rrjedhojë, zhvillimin e mendimit dhe fisnikërimin e zemrës, dhe njëherazi, do të sjellë kuptimin dhe dashurimin e së Vërtetës, duke shëruar kështu frikërat prej të cilave vuajnë mangësitë e shoqërisë, duke e ngritur në këtë mënyrë njeriun, kombin por edhe  natyrën humane, në përsosmëri dhe mbarësi, frute këto të cilat Krijuesi bujar i pati parasysh t’ua dhurojë qënieve të tij me intelekt mbi dhe, në qoftë se këta mund dhe duan, t’i përdorin me urtësi, aftësitë që Ai u fali. Duke dashur të kontribuoj në pasurimin e këtij institucioni fisnik dhe me qëllim që Akademia të ketë strehën e vet ashtu si i meriton, ofroj tetëdhjetmijë fjorinta me kushtet që përmënden në aktin themelues  që bashkangjitet. Dëshiroj që ky kontribut të pranohet me kënaqësi nga Shoqata jonë e ndritur, me dëshirën e nxehtë time që veprat e këtij institucioni shkencor të kthehen në sukseset më të mëdha, në begati të kombit.

Programi mësimor i klasës së katërt i Mësonjëtores së parë shqipe, për djem dhe vajza, në vitin shkollor 1888 – 1889.

Lexim e shkrim shqip
Historia e botës, popujt e lashtë
Dituri
Zoologji
Fizikë
Muzikë
Vizatim
Korrespondenca me letra
Përralla
Arithmetikë
Gjeometri
Bukurshkrim
Gjuhë turke
Gjuhë frënge
Gjuhë greke

Vjedhës nuk është vetëm ai që i hedh vajit ujë por,
Vjedhës është edhe ai mjeshtër a mësues që nuk mëson nxënësit e vet.

Aleksandër Stavre Drenova, ose i njohur si Asdreni (1872 – 1947) poeti dhe publicisti i madh prej Drenove, shkruesi i një sërë shkrimeve, shkruesi i himnit kombëtar (i cili zyrtarisht njihet me tre strofa por që në origjinal ka patur gjashtë), ka shkruar edhe këto vargje erotike si më poshtë:

O moj ti me sy të zinj,
Q’i ke flokët por si ar,
Eja mezin të ta mar,
Se po s’ardhe do t’të vij!

O moj ti me sy të zinj,
Q’i ke buzët si qershi,
Falm’a dorën  e mos ri,
Se po s’ardhe do të vij!

Pasurinë mund ta vjedhin, por diturinë jo.
Ai që ta ruan të fshehtën të do me shpirt.