• Home
  • Bota Korcare
  • Korca Encyclopedica
  • Mozaik - Te ndryshme
  • OpenPedica
  • Korça Encyclopedica Nr.7
  • Korça Encyclopedica Nr.8
  • Korça Encyclopedica Nr.9
  • Korça Encyclopedica Nr.10
  • Korça Encyclopedica Nr.11
  • Korça Encyclopedica Nr.12
Arkiva Pedica
  • Korça Encyclopedica Nr.1
  • Korça Encyclopedica Nr.2
  • Korça Encyclopedica Nr.3
  • Korça Encyclopedica Nr.4
  • Korça Encyclopedica Nr.5
  • Korça Encyclopedica Nr.6
MZ - Aforizmë: P.L. de Ayala

Asy como la sombra nuestra vida se va,
que nunca mas torna nyn de nos tornara.

Dhe kështu si dhe hijeja, shkon jeta jonë,
për të mos u kthyer më kurrë, as ajo as ne.

Pero Lopez de Ayala

Pedica Tree
  • Administrata
  • Arkeologjia
  • Arkitektura
  • Arti popullor
  • Arsim - Edukata
  • Bujqësia
  • Demografia
  • Dendrikultura
  • Fauna
  • Flora
  • Folklori
  • Fotografia
  • Frutikultura
  • Gastronomia
  • Gjenealogjia
  • Gjeografia
  • Gjuhësia
  • Gravura
  • Historia
  • Jeta shoqërore
  • Kinema
  • Klimatologjia
  • Komunikacioni
  • Lojra popullore
  • Mjekësia
  • Monumente natyrore
  • Muzika
  • Petrografia
  • Piktura
  • Poezia
  • Prosopografia
  • Sport
  • Tregti

Korça Encyclopedica (KE), është një revistë periodike, me karakter enciklopedik të dhënash, nga të gjitha fushat, e hapur për çdo lloj informacioni që lidhet me Korçën dhe trojet për rreth saj. Revista në fjalë nuk imponon informacionin e vet dhe për çdo të dhënë, pranon polifoninë. Materialet që jepen në këtë revistë, vijnë nga burime të studiuara. Duke qënë se revista ka karakter enciklopedik dhe meqënëse zakonisht në enciklopeditë burimi nuk referohet, por depozitohet edhe me informacionet e dhëna këtu ndodh e njëjta gjë. Pra, duhet patur parasysh se, në të flasin gjithmonë burimet, gjë që do të thotë se revista fjalën e vet e ka të pakët, të rezervuar dhe të matur. Revista ka vetëm karakter kulturor dhe edukativ. Të dhënat që jepen këtu, nuk kanë vlerë dhe forcë ligjore dhe nuk mund të përdoren për zgjidhje problemesh e konfliktesh të çfarëdo lloji qofshin. Revista, nuk bën politikë, nuk bën propagandë dhe nuk bën reklamë, për asgjë. Revista dhe botuesi, dr. Ilia V. Ballauri, ruajnë të drejtën e Copyright, ©.

Flash KE/1

KE1/29 - Loja me fugë

Fuga ishte një lodër e fëmijëve, që u zhduk aty rreth viteve ’70. Ka mundësi që emri fugë vjen prej latinishtes, që do të thotë ikën, lëviz, [me rrotullim]. Ajo ishte një objekt prej druri në formë konike, që në majë të konit, i ngulej një majë perone dhe që vihej në rrotullim prej një kordhoni. 
Në vartësi të konicitetit, fugat kishin edhe emërtimet. Kështu, për një raport të vogël ndërmjet lartësisë dhe bazës së konit, pra për një kon me bazë të hapur, fuga quhej tip, “tavë”, e kundërta quhej “ulliçkë”, etj.  
Cilësia e fugës varej: nga tornimi, nga lloji i drurit, nga tipi i mësipërm i fugës, nga saktësia centrike e majës, etj. Rrotullimi i fugës varej gjithashtu, nga aftësia e fëmijës për t’i ‘rënë fugës’, nga lloji i kordhonit, nga terreni ku binte e rrotullohej fuga, etj.
Mbi të gjitha cilësia e fugës varej nga qëndërzimi i majës. Kur ky bëhej i saktë, fuga rrotullohej aq qetë sa ‘flinte’, ndërsa kur qëndërzimi nuk goditej si duhej, fuga ‘hidhej’ ose ishte 'tartareckë'. Maja vendosej me kujdes duke ngulur një peronë të cilës i pritej koka me pencë dhe pastaj ‘haej’ në plloçë për rrumbullakim. Heqja e majës zakonisht bëhej në dorezat trokitse të portave, të cilat shërbenin si morsë.

Flash KE/3

KE3/33 - Mbi ashikët
Ashikët, janë një lloj koske që nxirren prej kafshësh si, dhënj, dhi, gjedh, etj, kur këto theren. Ashiku pra kjo koskë, në anatomi quhet sipas grq. vjt. astragal ose sipas latn. talus, dhe ndodhet në tarsusin e këmbës.
Me të, tek ne, dikur loznin fëmijët, një sërë lojërash të ndryshme. Ashikët si lojë në Korçë janë luajtur nga të gjitha brezat deri aty nga vitet ’70.
Historia e ashikëve dhe lojrat me to, janë tepër të lashta, të bukura, interesante, të lidhura me një sërë njohurish që kërkojnë kulturë për tu kuptuar, kulturë që lidhet me mitologjinë, historiografinë, anatominë e kafshëve, teorinë e probabilitetit, statistikën matematike, lojërat e fatit, etj, që këtu do të paraqiten në formë të shkurtuar dhe të përmbledhur.

Për ne, fjala ashik vjen nga turqishtja, që do të thotë dashuri. Si dhe pse kështu, këto koska quheshin ashik, kjo gjë nuk dihet.
Edhe në Bullgari ashikët quheshin ashik, dhe ka mundësi që ky emërtim të ishte edhe në vënde të tjera të Ballkanit.
Në grqsht. e vjetër dhe të re, quhen astragali, në ital. astragali, angl. knucklebones, frngj. osselets, gjermn. Sprunggelenksknochel, spanj. taba, etj.
Sipas mitologjisë, Zeusi kur kuptoi se Ganimedi (djali që i shtinte verë kryeperëndisë), kërkonte shokë për të luajtur, i dërgoi këtij fëmijën Eros si shok, që të loznin të dy me ashikë të artë

Lexo të plotë tek KE3/33

Flash KE/5

KE5/3 - Lumi i Devollit

 

   
Ky lumë është i gjatë 196km. Buron rrëzë malit të Gramozit në afërsi të fshatit Nikolocë. Kalon nëpër fushën e rrethit të Bilishtit, që quhet fusha e Devollit, takon Prespën e Vogël, kalon pranë Progrit, pastaj mespërmes Qafës së Cangonjit, duke lënë për nga veriu Malin e Thatë dhe nga jugu vragmalet e Moravës, përshkon kështu fushën e Korçës ku merr me vete lumin e Dunavecit, (fushën e ndan në dy pjesë), kalon nëpër torfat e ish kënetës dhe pastaj në anë të qytetit të Maliqit dhe ish kombinatit të sheqerit, futet për në grykat malore. Përshkon malësitë e Gorës dhe Oparit, futet në rrethin e Gramshit, kalon në rrethin e Beratit ku në afërsi të Urës Vajgurore bashkohet me lumin e Osumit dhe pastaj që të dy bashkë, duke formuar kështu lumin e madh të Semanit derdhen në det.
Read more...

Flash KE/2

KE2/9 - Programi mësimor i klasës së katërt i Mësonjëtores së parë shqipe

Programi mësimor i klasës së katërt i Mësonjëtores së parë shqipe, për djem dhe vajza, në vitin shkollor 1888 – 1889.

    Lexim e shkrim shqip
    Historia e botës, popujt e lashtë
    Dituri
    Zoologji
    Fizikë
    Muzikë
    Vizatim
    Korrespondenca me letra
    Përralla
    Arithmetikë
    Gjeometri
    Bukurshkrim
    Gjuhë turke
    Gjuhë frënge
    Gjuhë greke


Flash KE/4

KE4/29 - Pastiçeritë dhe restorantet e Korçës rreth vitit 1910.

Pastiçeri në Korçë në këtë kohë, kishin:


Vëllezërit Dh. Bika,
Evangjel Gjika,
Kristo Lubonja,
A. Mihail,
Gjergji Mihail,
K. Mihail,
Anastas Tahula.

Restorante në këtë kohë, kishin:

Vasil Ilo,
Mihail Pando,
Vëllezërit Çingo.

 

Flash KE/6

KE6/1 - Mjeshtra të punimeve të ndryshme metalike dhe mekanike, më 1911 në Korçë.

1. Mjeshtra të punimeve të ndryshme metalike dhe mekanike, më 1911 në Korçë ishin:
Perikli Teneqexhi
Pandeli Kostandini
Themistokli Gjeorgji.
2) Ndreqësa armësh:
Vëllaz. Theohar Kondakçi
Koço Peristeri
Evthim Peristeri
Theohar Filipi.
3) Thika bërës
Dhimitër Samarinioti.
Në këtë kohë, në Korçë kish gjithashtu edhe një agjensi të makinave qepëse, “Singer”.

Copyright © 2011 Ilia V. Ballauri
All Rights Reserved.

KorcaPedica