MZ - Aforizma: Johann Wolfgang von Goethe

 

Njeriu çdo ditë duhet të dëgjojë pak muzikë, të lexojë pak poezi, të shohë një pikturë të bukur,  në mënyrë që rutina e përditëshme, mos bëjë që të lihet në harresë, ndjenja për të bukurën, ndjenjë kjo të cilën Zoti e ka mbrujtur në shpirtin e njeriut.

*
Njësoj si në Romën e lashtë, ku në qytet, përveç romakëve kish edhe një mori bustesh dhe statujash mes të cilave rronin njerëz, ashtu edhe sot, përveç realitetit, ekziston edhe një botë e fortë me fantazi dhe imagjinata, ku edhe në të jetojnë njerëz.

*
Thonë: Njih vetveten! Po si mund dikush të njohë vetveten? Kjo gjë nuk mund të bëhet, nëpërmjet survejimit të vetes, por vetëm nëpërmjet praktikës dhe ja sesi: përpiqu të kryesh detyrën që të takon dhe do të shohësh, se ke për të kuptuar menjëherë, karakterin tënd. 


*
Çdo moshe të njeriut, mund  t'i vihet në korrespondencë një filozofi e caktuar.
Fëmija paraqitet realist. Ai është aq i bindur për ekzistencën e dardhës dhe të mollës sa edhe për ekzistencën e vet.
I riu, i përfshirë siç është në furtunat e veta të brëndëshme është i detyruar që ta kthejë vëmendjen, të rrëmojë dhe të kërkojë brenda vetes, pra të bëhet idealist.
Një burrë i pjekur, ka një sërë arsyesh që të jetë skeptik. Ai dyshon sipas mënyrës së vet, nëse janë të sakta mjetet që ai ka zgjedhur për të kryer një veprim. Gjithashtu përpara se të veprojë dhe në çastin që vepron, e ka të nevojshme që të jetë vigjilent, me qëllim që në të ardhmen, mos pendohet hidhshëm për zgjedhje të gabuar.
I moshuari, ndërkaq është mistik. Mjaft gjëra i shikon të varen prej fatit, një diçka që s'ka logjikë të ecë dhe, logjiken të pengohet e të shkojë shtrembër, fati dhe pafatësia pra, të ndërrojnë vënd papritur dhe papandehur.

Zgjodhi dhe perkth: I.V.B.

Medusa_e_VoskopojesMedusa sipas mitologjisë ish një përbindësh deti, femër, që kush e shihte atë, ngurosej dhe kthehej menjëherë në shkëmb. Kësaj gorgone-përbindësh, ju pre koka prej Perseut. Mithi thotë se Perseu ish dërguar për të vrarë Medusën, dhe në këtë detyrë ai u ndihmua prej perëndeshes Athina. Kjo e pajisi heroin me sandale me krahë, me një përkrenare që kthente atë në të  padukshëm, me shpatë dhe me një mburojë pasqyrë. Perseu ja preu kokën Medusës, duke mos e parë atë direkt por duke parë në reflektimin e saj në mburojë, gjë që i dha atij mundësi që të mos ngurosej prej shikimit direkt. Ky fillimisht e përdori kokën e prerë të Medusës si armë mbrojtëse apotropike dhe më pas, thonë mithet, ja dedikoi atë perëndisë Athina.
Apotropizmi (grq. apotrepo = kthej mbrapsht) është ajo që në gjuhën e popullit quhet, prishja e të marrurit në sy. Pra koka e Medusës ka përfaqësuar madje, akoma edhe sot përfaqëson, simbolin e prishjes së syrit të keq.

 Gravura e më sipërme është nxjerë prej Akoluthisë së Shën Visarionit të Larisës, pra prej Jetëshkrimit të këtij shënjtori, libër ky i shtypur më 1744 në tipografinë e Voskopojës, nën përkujdesinë e studimit letrar dhe redaktimin e Grigor Moskopolitit (Voskopojarit) ose siç jepet përsëri po në frontspis, prej Grigor Jeromonahut të Kostandinidhit.
Jetëshkrimi në fjalë kuptohet është një material me përmbajtje lëndore të thellë teologjike. Ai jep jetën e një shënjtori të ri të martirizuar në zonat vllahe, në krahun lindor të Pindit, ndërkohë kur Voskopoja ndodhet në krahun perëndimor të tij. Pra mund të themi se Shën Visarioni për Voskopojën është në një farë mase, një shënjtor lokal.
Libri në fjalë nuk ka figura por, thyerjen e monotonisë që mund të sillte së një tekst fund e krye, e bëjnë dy gjëra, Dekoracionet e gërmave të para, të fjalëve të para, nëpër pragrafë të ndryshëm dhe disa zbukurime dekorative të vendosura tek-tuk përgjatë përmbajtjes, sidomos në faqen e fundit.
Gërmat e para, në fjalët e para të paragrafeve ka rastisur që janë të ndryshme dhe, prej tyre ka si gërma që janë të përbashkëta si për alfabetin grek ashtu dhe për atë latin (p.sh., A,E,O,) por edhe gërma që janë specifike të alfabetit grek (p.sh., Π,Σ,Ω). Tek gërma A, të cilën e kemi të përsëritur dy herë shohim se zbukurimet për të dy rastet, janë të ndryshme, një herë me motive biblike të Adamit dhe Evës, (prej nga mer shkas të konturizohet gërma e parë, A-dam) dhe njëherë tjetër me ëngjëllushka (prej nga mer shkas të konturizohet gërma e parë, A- ngjeli, apo A-ngeli).
Për gërmën O, shohim se kjo është e zbukuruar me motiv nga mithi i Medusës, i Greqisë së Lashtë, dhe ky zbukurim gërme, përsëritet tre herë, pra më tepër se çdo lloj zbukurimi tjetër. Bazuar mbi këtë konstatim do të desha të bëja arsyetimet e më poshtme.
1. Skena me përmbajtje nga mithi i lashtësisë për Medusën, është gravuruar në gërma O, mbasi mendoj për arësye se kjo gërmë, lidhet me syrin (O - fthalmos, ose, O - chio), dhe syri nga ana e vet lidhet me mithin në fjalë nëpërmjet apotropizmit. Kjo gjë që tregon se në Voskopojë, të paktën, nuk kishin mendim negativ për apotropizmin. Në të kundërt, simbolin e këtij opinioni psikologjik, (pra kokën e prerë të Medusës) nuk do ta përdornin.
2. Vendosja e motiveve pagane, në librat me përmbajtje thellësisht fetare, tregon se eruditët voskopojarë kishin një farë lirie të tyren të shprehjejes intelektuale.
3. Vendosja e një motivi të tillë, presupozon se  lexuesi përveç njohjes teologjike të përmbajtjes së librit duhej, ose të njihte mithin e Medusës ose ta mësonte atë duke parë gravurën e gërmës në fjalë, apo dhe më tepër akoma, ose duhej të kishte njohuri nga bota e lashtë greke ose duhej të mësonte për të.

Nxjerre nga punimi,
... Moscopolis urbs amplissima, ...
Mozaik  shënimesh mbi Voskopojën, 103fq.
Ilia V. Ballauri

 
Lexoni gjithashtu / More Articles :

» MZ - Thomas Hobbes (1588 - 1679)

Kur s'ka art dhe s'ka letra, nuk ka as edhe shoqëri të qytetëruar dhe ç'ka është edhe më e keqe se gjithçka, është se, në një shoqëri të tillë, ka vetëm frikë të vazhdueshme dhe rrezik për vdekje të tmerrshme, për më tepër, jeta e njeriut në atë rast, është e vetmuar, e varfër, e shëmtuar dhe e shkurtër.

» BK/LA - Poezia - Poezi e recituar dhe e shoqëruar me muzikë: Anakreont u mplake!

                                                               Shqipëroi Ilia V. Ballauri, reciton Nonda Kajno.Më thon’ gratë lozonjare,“Mbarove, Anakreont, u mplake,”“Ja shih vetveten, në...

» MZ/Poezia - Homeri mbi kapjen në flagrancë të pabesisë bashkëshërtore.

 Â Për herë të parë, nuk ka qënë njeriu por perënditë që kanë dashuruar vjedhurazi duke shkelur besën bashkëshortore, kështu thonë mithet dhe kështu thotë Homeri, tek rapsodia e 8-të e Odisesë. Perëndia e bukurisë femërore, e dashurisë, e të shtriturit në shtrat, Afërdita (ose Venusi, për latinët), e pa përmbajtur...

» BK/LA - Poezia - Vargje platonike dashurie, të recituara dhe të shoqëruara me muzikë.

                                                  Platoni, filozofi і madh, jetoi në kapërxim të dy shekujve, V-të dhe të IV-të para Kr. Lindi dhe vdiq në Athinë (428-347). Që në vogëli ai mori një edukim...

» KE11/3 - Voskopojarë në Poloni, në shek. e 18 - të.

Nikola Jorga tek, Note Polone, Academia Romana, Memoriile Sectiunii, Seria III, Tomi II, nxjerr në dritë prej dokumentave, këto emra voskopojarësh të polonizuara, të cilët ndodheshin dikur në zonën e Poznanit.

Share